هگمتانه، گروه پزشکی و سلامت - زهرا ذوالفقاری: افزایش شیوع بیماری دیابت در جهان، این بیماری را به بزرگ‌ترین همه‌گیری تاریخ تبدیل کرده است، اگرچه این بیماری جزو بیماری غیرواگیر محسوب می‌شود اما روند آن رو به افزایش است و دیابت در بین جمعیت بالای 30 سال همدان رو به افزایش است و در کشورمان در افراد نوجوان نیز شاهد بروز دیابت نوع 2 هستیم که خیلی نگران‌کننده است.
به گزارش خبرنگار هگمتانه، 21 تا 27 آبان‌ماه به عنوان هفته ملی دیابت نام‌گذاری شده است.
کارشناس مراقبت دیابت معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی ابن‌سینا در گفت‌وگو با خبرنگار هگمتانه، از روند افزایشی دیابت در جمعیت بالای 30 سال همدان خبر داد و گفت: با توجه به سیر صعودی شیوع دیابت و با توجه به اهداف سند ملی پیشگیری و کنترل بیماری غیرواگیر و عوامل خطرزا مرتبط با آن، جمهوری اسلامی ایران متعهد شد تا این سیر صعودی بیماری تا سال 1404 متوقف کند‌.
امید ساعتچی ادامه داد: دیابت، بیماری مزمن و پیش‌رونده و بی علامتی که عوارض جدی را برای فرد به دنبال دارد، این بیماری خاموش و بی‌ سرو‌صدا در پی تغییر سبک زندگی و تغذیه اشتباه و بی‌تحرکی حالا روند رو به افزایشی در پیش گرفته به طوری که جمعیت بالای 30 سال با سرعت افزایشی به آن مبتلا می‌شوند.
وی با بیان اینکه بر اساس اعلام کارشناسان امر 50 درصد مبتلایان به دیابت از بیماری خود آگاه نیستند، گفت: این بیماری علامتی ندارد و متأسفانه دیابت یکی از عوامل اصلی اختلال بینایی و نابینایی به شمار می‌رود، پیش‌بینی شده تا سال 2030 بیش از 366 میلیون نفر در جهان مبتلا به دیابت باشند و سالانه بیش از یک‌میلیون پا به دلیل دیابت قطع می‌شود.
این مسؤول در ادامه اظهار کرد: در هر 10 ثانیه یک مورد جدید دیابت شناسایی می‌شود، و این بیماری عوارضی را به دنبال دارد که برای فرد و جامعه جبران‌ناپذیر است.
متأسفانه در اثر تغییر سبک زندگی و ماشینی شدن زندگی‌ها، عدم تحرک و تغذیه نامناسب بیماری بی‌علامت دیابت رو به افزایش گذاشته است و زمانی خود را در بدن فرد نمایان می‌کند که فرد به دیابت مبتلا شده باشد و در حال حاضر 60 هزار همدانی مبتلا به دیابت در استان توسط سامانه بهداشتی شناسایی شده‌اند که 35 هزار نفر آنان تحت پوشش مراکز جامع سلامت هستند.
کارشناس مراقبت دیابت معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی بیان کرد: بیماری دیابت به عنوان شایع‌ترین بیماری غیر‌واگیر به تنهایی عامل عوارض زیادی برای فرد مبتلا است.
ساعتچی با اشاره به روز جهانی دیابت(23 آبان‌ماه) بر اهمیت آشنایی مردم با این بیماری و راه‌های کنترل و پیشگیری از آن اشاره‌ای داشت و گفت: امیدواریم افراد با آشنایی بیشتر با این بیماری و عوامل ایجاد‌کننده و پیشگیری‌کننده از آن در کاهش خطر ابتلا به آن با همراهی نظام بهداشتی قدم‌های مؤثرتری بردارند.
وی با بیان اینکه افزایش قند خون در بدن بیماری دیابت نامیده ‌می‌شود، گفت: این بیماری انواع مختلفی دارد، ولی به طورعمده به دیابت نوع 1، دیابت نوع 2 و دیابت بارداری تقسیم‌ می‌شود و بیش از 90% بیماران مبتلا به دیابت از نوع 2 هستند و حدود 10% از دیابت نوع 1 رنج‌ می‌برند.
وی با اعلام این موضوع که بیشتر افراد مبتلا به دیابت نوع 2 بزرگسال و چاق هستند، به علائم و نشانه‌های بیماری اشاره و بیان کرد: شایع‌ترین علامت دیابت نوع 2 بی‌علامتی است، به یاد داشته باشید دیابت نوع 2 معمولاً علامت ندارد و یا علائم موجود غیراختصاصی هستند.
این مسؤول ادامه داد: برخی از این علائم شامل احساس خستگی و بی‌حوصلگی، گرسنگی، تشنگی، احساس سوزش در انگشتان دست و پا، کاهش وزن، ادرار شبانه، اختلال در بینایی، عفونت‌های مکرر، تأخیر در بهبود زخم‌ها و بریدگی‌ها می‌شود.
ساعتچی با اشاره به اینکه بعضی از علائم فوق ناشی از عوارض دیابت است و سال‌ها پس از ابتلا به دیابت ظاهر می‌شود، عنوان کرد: گاهی اوقات، ابتدا عوارض دیابت مشاهده‌ می‌شوند و بعد به ابتلای چندساله به دیابت پی‌ برده ‌می‌شود.
وی در خصوص علل بروز دیابت نوع 2 نیز اظهار کرد: در افراد بزرگسال (بـا سن بیش از 30 سال) عواملی از قبیل اضـافه‌وزن و چـاقی، کم‌تـحرکی یا عدم فعالیت بدنی (ورزش)، سابقه‌ فامیلی و ارثی، چربی و فشارخون بالا مهم‌تـرین علل بروز دیابت نوع 2 هستند.
این مسؤول اضافه کرد: درمجموع، سیر پیشرونده و پنهان دیابت، وجود یک روش ارزان و کارآمد برای تشخیص به‌موقع بیماری و امکان کنترل و پیشگیری از پیشرفت آن، لزوم غربالگری را تأیید می‌کنند.
ساعتچی در مورد اینکه چه کسانی درمعرض خطر ابتلا به دیابت هستند، گفت: تمام زنان و مردان بالای 30 سال که حداقل دارای مشخصاتی چون اضافه‌ وزن و یا چاقی هستند طبق نوموگرام (BMI )،افرادی که پدر، مادر، خواهر و یا برادر آنها سابقه‌ ابتلا به دیابت دارند، افرادی که فشار خون حداکثر(ماکزیمم) مساوی یا بیشتر از mmHg140 و فشار خون حداقل(مینیمم ) مساوی یا بیشتر از mmHg90 دارند، زنانی که سابقه‌ دو بار یا بیشتر سقط خودبه‌خودی(بدون علت مشخص) و یا سابقه‌ مرده‌زایی و یا سابقه‌ به‌دنیا آوردن نوزاد با وزن بیش از 4کیلوگرم دارند، زنانی که در یکی از بارداری‌های قبلی خود سابقه‌ دیابت بارداری دارند، زنان باردار در هر گروه سنی درمعرض خطر ابتلا به دیابت هستند و باید حداقل سالانه از نظر وضعیت قند خون مورد بررسی قرار گیرند.
ساعتچی با تأکید بر اینکه درحال حاضر فقط می‌توانیم با کنترل قند خون در محدوده‌ طبیعی از بروز عوارض دیابت پیشگیری‌کنیم، اظهار کرد: رژیم غذایی و محدودکردن انرژی(کالری) دریافتی، فعالیت بدنی و ورزش دائمی و منظم، استفاده از داروهای کاهنده‌ قند‌خون و درصورت نیاز استفاده از انسولین طبق نظر پزشک درمانگر، آموزش و پایش دائمی مقدار قند خون(خودمراقبتی) و... می‌تواند فرد را در کنترل و پیشگیری از بیماری دیابت کمک کند.
وی در ادامه سخنانش در مورد پیشگیری از ابتلا به دیابت، اظهار کرد: پرهیز از افراط در مصرف مواد غذایی، وزن مناسب، مصرف میوه و سبزی‌ها، کاهش مصرف گوشت قرمز، چربی، جایگزینی گوشت سفید و کم‌چرب و مرغ و ماهی، افزایش مصرف فیبر، غلات، نان سبوس‌دار، حبوبات، کاهش مصرف روغن جامد، مصرف غذاهای بخارپز و آب‌پز و سیرو پیاز در پیشگیری از دیابت مؤثر است.
رئیس انجمن دیابت همدان نیز در گفت‌وگو با خبرنگار هگمتانه با بیان اینکه تنها 2 هزار نفر بیمار دیابتی عضو انجمن هستند، گفت: برخی به دلیل اینکه از وجود انجمن باخبر نیستند و یا اینکه به مطب‌های خصوصی مراجعه می‌کنند عضو انجمن نیستند.
ناهید‌کوثری با اشاره به اینکه هدف از تشکیل انجمن آموزش، پیشگیری و کنترل بیماری است، افزود: این انجمن درآمدی ندارد اما گاه با کمک خیرین کمکی هر چند اندک به بیماران می‌شود.
کوثری به صدور کارت برای بیماران دیابتی اشاره و بیان کرد: همراه داشتن این کارت می‌تواند کمک بسیاری به بیمار بکند و این بیمار در مواقع بروز مشکل با داشتن کارت شناسایی می‌شود. وی با اشاره به اینکه جلساتی را با بیمه سلامت و مجمع خیرین سلامت استان در راستای حل مشکلات این بیماران داشته‌ایم، تصریح کرد: قبل از کرونا با غربالگری 800 نفر در ماه، متوجه شدیم که 8 تا 9 درصد افراد از بیماری خود آگاهی نداشتند.
رئیس انجمن دیابت همدان با اشاره به اینکه افراد بالای 30 سال باید هر 6 ماه یک بار آزمایش قند خون بدهند، گفت: در صورت شناسایی زودهنگام می‌توان دیابت را درمان کرد اما در صورت عدم شناسایی عوارض آن به قلب و کلیه و دیگر اندام‌ها وارد می‌شود.
وی با اشاره به اینکه یک بیمار دیابتی ماهیانه متوسط 500 هزار تومان آن هم اگر دچار عوارض دیابت نباشد خرج دارد، گفت:‌‌‌ای کاش فقط مشکل مالی بود اما گاهی نبود انسولین در داروخانه‌ها و حتی بازار سیاه این بیماران را در خطر و مشقت انداخته است.
وی با درخواست از بیماران دیابتی برای عضویت در انجمن، ابراز کرد: بیماران و یا خیران می‌توانند به دفتر مشارکت‌های مردمی واقع در کلینیک امام(ره) مراجعه کنند و یا برای عضویت در انجمن دیابت همدان و دریافت روزانه مطالب آموزشی به صورت رایگان و اطلاع از تاریخ برگزاری کلاس‌های آموزشی رایگان عضو کانال انجمن دیابت همدان به نشانیNGOdiabet@ شوند.
اگرچه طبق برنامه‌های بهداشتی قرار است روند افزایشی دیابت تا سال 1404 متوقف شود اما به نظر نمی‌رسد این برنامه موفق عمل کرده است زیرا آمارها حاکی از آن است که این بیماری با سرعت رو به افزایش است. شیوع دیابت در استان همدان در جمعیت بالای 30 سال 10% است. یعنی از هر 10 نفر فرد بالای 30 سال 1 نفر مبتلا به دیابت است.
به زودی ((بسیج ملی غربالگری دیابت و فشارخون بالا)) در کشور و به تبع آن در استان همدان آغاز می‌شود. در این پویش همه افراد بالای 18 سال استان با مراجعه به مراکز جامع سلامت، پایگاه‌های بهداشتی و خانه‌های بهداشت می‌توانند خدمات بیماریابی دیابت و فشارخون بالا را به صورت رایگان دریافت کنند. خدمات مذکور پس پایان پویش نیز در قالب برنامه "خطرسنجی سکته‌های قلبی و مغزی" ادامه خواهد یافت.